Szczepienia przeciw COVID-19 – informacje zdrowotne (FAQ)

Szczepienia przeciw COVID-19 – informacje zdrowotne (FAQ)

Jak przygotować się do szczepienia?

Nie ma szczególnych wytycznych dotyczących przygotowania do szczepień (nie trzeba np. być na czczo). Zaleca się jedynie, aby Pacjent był wypoczęty.

Jak przebiega szczepienie?

W pierwszej kolejności przeprowadzane jest lekarskie badanie kwalifikacyjne do szczepienia. Następnie podawana jest I dawka szczepionki, a po upływie minimum 3 tygodni – II dawka szczepionki.

Co zrobić, jeśli nie można przyjąć drugiej dawki szczepionki (np. z powodu choroby)?

Można zmienić termin szczepienia poprzez Internetowe Konto Pacjenta lub infolinię NFZ. W takiej sytuacji należy poczekać, aż stan zdrowia się poprawi i lekarz podejmie decyzjęrno wykonaniu szczepienia.
Nie ustalono maksymalnego odstępu pomiędzy podaniem pierwszej i drugiej dawki szczepienia. Jeśli jest to możliwe, nie należy jednak odwlekać podania drugiej dawki – data powinna być jak najbardziej zbliżona do 21 dni od podania pierwszej dawki.

Jakich zasad należy przestrzegać po szczepieniu?

Nie ma szczególnych zaleceń co do zachowania się po szczepieniu przeciw COVID-19. Stosowane są ogólne zasady dotyczące szczepień

Jaką szczepionką zostanę zaszczepiony(-na)?

Obecnie do Polski dostarczone zostały szczepionki firmy Pfizer/BioNTech. Na późniejszych etapach dostępne będą jeszcze szczepionki innych firm: AstraZeneca, Janssen Pharmaceutica NV, CureVac, Moderna.

Jak działa szczepionka?

Szczepionka pobudza naturalną produkcję przeciwciał. Ponadto odpowiada za stymulowanie komórek odpornościowych, tak aby chroniły organizm przed zakażeniem COVID-19.

Jaka jest skuteczność szczepionki firmy Pfizer/BioNTech?

Badania kliniczne wskazują, że skuteczność po przyjęciu dwóch dawek preparatu tego samego producenta, wynosi 95 proc. Obecnie dysponujemy ograniczoną bazą danych dotyczącą skuteczności szczepienia jedną dawką preparatu. Stąd tak bardzo konieczne jest, aby przeprowadzić cały cykl szczepień, czyli 2 podania w odstępie minimum 21 dni.

Jak długo utrzymuje się odporność po wykonaniu szczepienia?

Nie określono jeszcze czasu, w jakim utrzymuje się odporność po wykonaniu szczepienia. Niezbędne są do tego dodatkowe dane, które można uzyskać wyłącznie podczas prowadzenia długotrwałych badań.

Dlaczego szczepionka powstała tak szybko?

Wprzypadku szczepionki przeciw COVID-19 skrócono do minimum procedury administracyjne, natomiast wszystkie badania przeprowadzono zgodnie z najwyższymi standardami bezpieczeństwa. Dodatkowo szczepionki mRNA wymagają krótszego okresu produkcyjnego niż dotychczas stosowane szczepionki.

Jakim badaniom poddana została szczepionka?

Szczepionka przeciw COVID-19 poddana została procedurze dopuszczenia do obrotu na poziomie centralnym przez Europejską Agencję Leków. Proces ten dotyczy wszystkich produktów leczniczych.W Polsce dopuszczeniem szczepionki do obrotu zajął się Prezes Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych (URPL).

Czym jest szczepionka mRNA?

Szczepionka mRNA to preparat syntetyczny – jej opracowanie nie wymaga zastosowania wirusa (potrzebna jest wyłącznie jego informacja genetyczna). Nie są konieczne inaktywacja wirusa i poddanie go atenuacji (osłabienie jego zjadliwości), co jest niezbędne podczas produkcji klasycznych szczepionek. To znacznie przyspiesza proces produkcji szczepionki.

Czy szczepionki mRNA (Pfizer, Moderna) można stosować zamiennie?

Obecnie nie ma badań potwierdzających możliwość takiego postępowania, zaleca się podanie dwóch dawek szczepionki tego samego producenta.

Czy osoby, które przeszły COVID-19, również mogą się zaszczepić?

Według CDC (Centers for Disease Control and Prevention) i PHE (Public Health England) osoby, które przeszły COVID-19, mogą i powinni się zaszczepić.Biorąc pod uwagę przebieg choroby zakłada się, że zaszczepić się można najwcześniej po 30 dniach po przebyciu choroby (przebieg bezbojawowy, skąpoobjawowy), w ciężkim jej przebiegu po 2 – 3 miesiącach od wyleczenia.

Komu szczepionka nie jest rekomendowana?

  • osobom poniżej 18. roku życia,
  • kobietom w ciąży,
  • matkom karmiącym (do ostatecznej decyzji Pacjentki i lekarza po rozważeniu korzyści i ryzyka),
  • osobom uczulonym na jeden ze składników szczepionki.

Czy szczepionka jest bezpieczna dla kobiet w ciąży?

Nie zaleca się szczepienia Pacjentek w okresie ciąży i karmienia piersią, ponieważ w ich grupie nie przeprowadzono badań klinicznych. Można rozważyć podanie szczepionki, jeśli potencjalne korzyści przewyższają jakiekolwiek potencjalne ryzyko dla matki i płodu.

Czy szczepionki podawane są osobom starszym z chorobami przewlekłymi?

Tak, osoby starsze z chorobami przewlekłymi szczepione są w pierwszej kolejności, ponieważ należą do grupy ryzyka zachorowania na COVID-19. W trakcie badania przy kwalifikacji do szczepienia należy poinformować lekarza o wszystkich chorobach i przyjmowanych lekach.

Choroby przewlekłe – kiedy można podać szczepionkę?

Rada Medyczna zarekomendowała listę chorób przewlekłych, które nie są przeciwwskazaniami do przyjęcia szczepionki.Lista chorób przewlekłych obejmuje: przewlekłą chorobę nerek, deficyty neurologiczne (np. demencję), choroby płuc, choroby nowotworowe, cukrzycę, POChP, choroby naczyń mózgowych, nadciśnienie tętnicze, niedobory odporności, choroby układu\r\nsercowo-naczyniowego, przewlekłe choroby wątroby, otyłość, choroby związane z uzależnieniem od nikotyny, astmę oskrzelową, talasemię, mukowiscydozę, anemię sierpowatą. Pacjenci, u których występują ww. choroby, mogą zgłosić się do lekarza z prośbą o wystawienie e-Skierowania.

Czy stałe przyjmowanie leków stanowi przeciwwskazanie do szczepienia przeciw COVID-19?

Systematyczne przyjmowanie leków nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia. Należy jednak w trakcie kwalifikacji do szczepienia poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach.

Czy szczepionka ochroni mnie przed wirusem, który zmutował?

Mutacje wirusów nie zawsze wpływają na skuteczność opracowanych szczepionek. Naukowcy monitorują zachodzące w SARS-CoV-2 zmiany i analizują skuteczność szczepionki w odniesieniu do nowych wariantów koronawirusa.

Co zrobić, jeśli po szczepieniu wystąpią niepokojące objawy?

Po szczepieniu przeciw COVID-19, podobnie jak po zaaplikowaniu jakiegokolwiek leku, mogą pojawić się objawy niepożądane. W takim przypadku należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem.

Jakie skutki uboczne może wywołać szczepienie przeciw COVID-19?

Po przyjęciu szczepienia, objawy niepożądane można podzielić na dwie grupy: lokalne (miejscowe) oraz ogólne (ogólnoustrojowe/systemowe).

  • Miejscowe: ból w miejscu wkłucia, obrzęk w miejscu wkłucia, wysypka w okolicach miejsca wkłucia, lokalne powiększenie węzłów chłonnych – po stronie szczepionego ramienia.
  • Ogólne: gorączka, zmęczenie, ból głowy, dreszcze, mialgia (bóle mięśni), artralgia (bóle stawów).

Większość objawów poszczepiennych ma charakter przemijający oraz poziom nasilenia łagodny do średniego. Występują w ciągu 3 pierwszych dni od szczepienia i ustępują po ok. 1- 3 dniach od wystąpienia.

W trakcie leczenia COVID-19 otrzymałem/-am osocze ozdrowieńców – czy i ewentualnie kiedy mogę się zaszczepić?

Obecnie nie dysponujemy badaniami naukowymi w temacie bezpieczeństwa i skuteczności szczepienia przeciw COVID-19 u osób, które otrzymały przeciwciała monoklonalne/osocze ozdrowieńców. Uważa się, że u takich osób należałoby odroczyć szczepienie przeciw COVID-19 o minimum 90 dni, aby uniknąć interakcji pomiędzy terapią przeciwciałami i immunizacją wynikająca z podania szczepionki.Prawdopodobnie w najbliższym czasie pojawią się informacje naukowe, które pozwolą w adekwatny sposób ocenić zasadność szczepienia przeciw COVID-19 w powyższej sytuacji.

Czy osoby, które miały kontakt z osobą zakażoną koronawirusem i przebywają na kwarantannie powinny się zaszczepić?

Szczepionki mRNA nie są obecnie rekomendowane jako profilaktyka po kontakcie z wirusem ani jako forma leczenia aktywnego COVID-19. Średni czas inkubacji wirusa SARS-CoV-2 wynosi 4-5 dni i dlatego wydaje się mało prawdopodobne, aby pierwsza dawka szczepienia doprowadziła do adekwatnej odpowiedzi immunologicznej, aby zahamować dalsze namnażanie się wirusa w organizmie. Z kwalifikacją do szczepienia należy zatem zaczekać do zakończenia okresu kwarantanny.

Czy szczepić dzieci?

Jeżeli zostanie podjęta decyzja o szczepieniu dzieci, zostaną one objęte programem na końcu kolejki. Szczepionka była badana i jest bezpieczna u dzieci powyżej 16 roku życia. Czekamy na wyniki z grupy 12-16 lat. Młodsze dzieci nie były jeszcze badane.

Czy jeżeli choruję na ciężką niewydolność serca, astmę to mogę się zaszczepić?

Tak. Pacjenci z ciężkimi chorobami przewlekłymi są narażeni na powikłania COVID-19. Optymalnie należy się szczepić w wyrównanym okresie choroby przewlekłej (nie podczas zaostrzenia). O kwalifikacji do szczepienia zdecyduje lekarz podczas badania.

Czy szczepionkę mogą przyjmować Pacjenci onkologiczni?

Pacjenci onkologiczni mogą przyjmować szczepionkę. Termin szczepienia należy skonsultować z lekarzem.

Czy szczepieniom mogą być poddawane osoby z obniżoną odpornością/ problemami immunologicznymi?

Tak, szczepienia zalecane są również osobom z obniżoną odpornością/ problemami immunologicznymi. Szczepionka nie zawiera wirusa. Należy jednak pamiętać, że u tych osób wytworzona odporność może być słabsza niż u osób zdrowych.

Czy Pacjenci zaszczepieni przeciw gruźlicy powinni zaszczepić się też przeciw COVID-19?

Tak, ponieważ szczepionka BCG przeciw gruźlicy i szczepionka przeciw COVID-19 chronią przed dwiema innymi jednostkami chorobowymi.

Czy przeciw COVID-19 mogą zaszczepić się Pacjenci, którzy jesienią zaszczepili się przeciw grypie?

Tak, ponieważ szczepionka przeciw grypie i szczepionka przeciw COVID-19 chronią przed zakażeniem innymi wirusami

Jaki zachować odstęp czasowy od innych szczepień (np. na grypę)?

Obecnie sugeruje się 14 dniowy odstęp miedzy szczepieniem przeciw SARS-COV-2 a innymi szczepieniami.

Czy szczepionkę mogą przyjąć osoby niepełnosprawne fizycznie/umysłowo?

Tak, osoby niepełnosprawne często pozostają pod opieką innych osób, wobec czego są szczególnie narażone na zakażenie i zachorowanie.

Czy złe wyniki badań (wykazujące np. anemię) wykluczają możliwość szczepień?

Anemia nie stanowi przeciwwskazania do szczepienia przeciw COVID-19.

Czy szczepienie mogą przyjąć osoby uczulone?

Słabe reakcje alergiczne na inne szczepionki oraz zażywanie leków przeciwuczuleniowych nie stanowią przeciwskazania do szczepienia.KIEDY alergik NIE może się zaszczepić:

  • ciężka alergia na którykolwiek ze składników,
  • ciężka reakcja uczuleniowa (wstrząs anafilaktyczny) na inne szczepionki (ewentualne szczepienie w zabezpieczeniu szpitalnym po konsultacji z lekarzem),
  • ciężka reakcja na pierwszą dawkę szczepionki.

Po każdym szczepieniu zaleca się pozostanie na obserwacji przez 30 minut w punkcie szczepień.

Czy osoby uczulone na białko kurze mogą się szczepić?

Tak. Szczepionka składa się z mRNA, cząsteczki tłuszczu, która ją otacza i umożliwia przenikanie przez błonę komórkową oraz jony sodu.

Po jakim czasie może zaszczepić się Pacjent po operacji?

Nie ma wytycznych dotyczących czasu mającego upłynąć między operacją a szczepieniem. Decyzję podejmuje lekarz kwalifikujący do szczepienia.

Czy możliwe są odległe skutki zmiany naszego kodu genetycznego DNA?

Nie. Cząsteczka mRNA, która znajduje się w szczepionce nie przenika do jądra komórkowego i nie integruje się z DNA człowieka. Po kilku dniach jest degradowana.

Czy osoby chore na COVID-19 (np. przechodzące chorobę bezobjawowo) mogą przyjąć szczepionkę bez ryzyka?

Osoby zakażone wirusem SARS-CoV-2, u których nie występują objawy choroby, mogą być zaszczepione. Osoby, które chorują na COVID-19, a więc mają objawy, nie mogą być zaszczepione.